
Yapay Zeka, Büyük Veri ve Yönetimde Yeni Paradigmalar
Şu kitabın bölümü:
Çark,
Ö.
(ed.)
2025.
Dijital Dönüşüm Çağında Yönetim: İnsan, Teknoloji ve Organizasyon.
Özet
Dijital dönüşümün yönetim disiplininde yarattığı köklü değişimler çalışma kapsamında ele alınarak analiz edilmektedir. Geleneksel yönetim modelleri, veri hacminin artışı, iş süreçlerinin karmaşıklığı ve dinamik pazar koşulları karşısında yetersiz kalmaktadır. Yapay zekâ (YZ) ve büyük veri, bu açığı kapatarak veriye dayalı karar alma, otomasyon ve esnek stratejik adaptasyon gibi yeni paradigmaları öne çıkarmaktadır.
YZ, gerçek zamanlı veri analitiği ve makine öğrenmesi algoritmalarıyla karar alma süreçlerini devrimize eder. Örneğin, finans sektöründe dolandırıcılık tespiti veya perakendede dinamik fiyatlandırma sistemleri, YZ'nin stratejik ve operasyonel etkinliğini kanıtlamaktadır. Büyük veri ise tedarik zinciri optimizasyonu ve müşteri davranışı tahminleri gibi alanlarda kritik içgörüler sağlar. Operasyonel verimlilik, robotik süreç otomasyonu (RPA) ile artırılırken, insan-makine iş birliği yaratıcılık ve hata azaltma konularında yenilikçi çözümler sunar.
Müşteri deneyiminde kişiselleştirme, YZ tabanlı öneri sistemleriyle (Netflix, Amazon) dönüşürken, insan kaynakları yönetimi yetenek havuzlarının analitik değerlendirmesi ve hibrit çalışma modelleriyle yeniden şekillenir. Ancak bu dönüşüm, veri gizliliği, algoritmik önyargı ve etik ikilemler gibi zorlukları da beraberinde getirir. GDPR ve KVKK gibi düzenlemeler, şeffaf ve adil sistemlerin gerekliliğini vurgular.
Sağlık, finans ve perakende sektörlerinden vaka çalışmaları, YZ ve büyük verinin somut faydalarını ortaya koyar. Gelecekte, “artırılmış zekâ” (augmented intelligence) ve sürdürülebilir teknoloji uygulamaları ön plana çıkacaktır. Liderler için veri okuryazarlığı, adaptif liderlik ve etik standartlar, bu paradigma değişiminin anahtarıdır. Sonuç olarak, YZ ve büyük veri, yalnızca operasyonel verimliliği değil, aynı zamanda rekabetçi üstünlüğü de yeniden tanımlamaktadır.