
Sosyal Medyanın Yetiştirme Etkisi: YouTube, Çocuklar ve Değerler
İndir
Özet
İletişim teknolojilerinin gelişimiyle ağ toplumuna dönüşen dünyada, çocukların sosyal medya ile olan etkileşiminin daha iyi anlaşılması çok önemli hale gelmektedir. Bu araştırmanın temel amacı video paylaşım platformu YouTube üzerinden sosyal medyanın çocukların değer yönelimlerindeki rolünün ortaya çıkarılmasıdır.
Bu çalışmada yetiştirme kuramı çerçevesinde yer alan yetiştirme analizi yönteminin sosyal medyaya uyarlanması yapılmıştır. Bu yönüyle diğer çalışmalardan ayrışmaktadır. Nicel araştırma sistematiği içerisinde ilişkisel tarama modeli ile, ortaokul 8. sınıfta öğrenim gören çocuklardan oluşan bir çalışma grubunda yer alan katılımcılara Schwartz PVQ-RR değer anketi uygulanmıştır. YouTube’u az izleyenler ile çok izleyenler arasında değer yönelimlerindeki anlamlı farklılıkların yanı sıra izleme süresine göre değişen değer yönelimleri analiz edilmiştir.
Araştırma bulguları YouTube’u çok izleyen çocukların az izleyenlere göre evrensel değer yönelimlerinde anlamlı farklılıklar olduğunu ve değer yönelimlerinin genel olarak olumsuz yönde olduğunu ortaya koymaktadır. En önemli sonuçlardan birisi YouTube izleme süresi arttıkça çocukların Muhafazakârlık üst düzey değerlerine (Güvenlik, Uyum ve Gelenek değerlerine) verdikleri önemin azaldığının bulunmasıdır. Benzer şekilde çok izleyenlerde İyilikseverlik, İtibar ve Alçakgönüllülük değerlerine yönelim azalmaktadır. Bu sonuçlar YouTube’u çok izleyen çocukların ailesi ve yakın arkadaşları için gönüllü ilgisi, yardım etme isteği ve sevgisinin; bağımsız seçim yapma, merak ve kendi fikirlerini geliştirme yöneliminin; sosyal düzen, ulusal güvenlik ve ülke istikrarına bakışlarının; kurallara, yasalara uyma ve toplumda kişilerarası nezaket, kültürel, ailevi ve dini geleneklere uyma ve onaylama düşüncesinin azaldığı anlamına gelmektedir. Öte yandan YouTube izleme süresi arttıkça Evrenselcilik değerine verilen önem artmaktadır. Çocukluktan itibaren sosyal medyaya uzun dönemli ve yoğun maruz kalınmasının evrensel değer yönelimleri ve sosyal gerçeklik algılarında değişimler oluşturabileceği öngörülebilmektedir.
Uygulayıcılara ve araştırmacılara yönelik olarak; çocukluk döneminden başlayarak kritik analitik düşünme yaklaşımının, değer/spor/doğa dostu bir sade yaşam tarzının sevdirilmesi, yaşamın bir parçası haline getirilmesi gibi bazı tematik önerilerde bulunulmuştur. Çocukların korunması ve değerlerin yaşatılması için devlet düzeyinde oluşturulacak kültürel savunma sanayi anlayışıyla; iletişimciler, eğitimciler, medya şirketleri ve “iyi içerik” üreticilerinin (iyilik elçilerinin) çok yönlü desteklenmesi önerilmektedir.