
Pazarlamanın Dönüşümü: Pazarlama 1.0’dan 6.0’a Kuramsal Bir Değerlendirme
Şu kitabın bölümü:
Tuncer,
B.
(ed.)
2025.
Pazarlama 5.0: İnsan ve Teknolojinin Stratejik İşbirliği.
Özet
Bu çalışma, pazarlama disiplininin Sanayi Devrimi sonrası ürün odaklı üretim anlayışından başlayarak, günümüzde yapay zekâ, otonom sistemler ve sürdürülebilirlik ekseninde şekillenen bütüncül pazarlama vizyonuna kadar uzanan evrimsel sürecini kuramsal bir çerçevede ele almaktadır. Pazarlama 1.0’dan 6.0’a kadar her aşama, teknolojik, ekonomik ve toplumsal dinamiklerin etkisiyle farklılaşmış; üretim merkezli anlayıştan müşteri odaklılığa, değer temelli pazarlamaya, dijitalleşmeye, insan-teknoloji işbirliğine ve sonunda etik dijitalleşme ve küresel refaha yönelmiştir. Literatürde vurgulanan teknolojik gelişmeler, internetin yaygınlaşması, küreselleşme ve iletişim imkânlarının artışı gibi faktörler, bu dönüşümün temel tetikleyicileri olarak belirlenmiştir. Çalışmada, pazarlamanın tarihsel ilerleyişi; tüketici davranışlarındaki değişim, ekonomik etkiler, yönetim yapıları, toplumsal dönüşümler ve teknoloji-insan etkileşimleri ekseninde sistematik olarak analiz edilmiştir. Sonuç olarak pazarlama, yalnızca ekonomik bir faaliyet değil; bireylerin değerleri, toplumsal sorumluluklar ve küresel sürdürülebilirlik hedefleriyle bütünleşen çok boyutlu bir disiplin haline gelmiştir.