İnternetin 1990'lı yıllardaki yükselişi, başlangıçta demokratikleşme, eşitlik ve sınırsız bilgi paylaşımı ideallerini taşıyan ütopyacı bir söylemle şekillenmiştir. Bu erken dönem vizyonu, internetin merkeziyetsiz yapısının özgürleştirici bir potansiyel barındırdığı inancına dayanmaktaydı. Ancak, neoliberal ekonomik politikaların küresel ölçekte yaygınlaşması ve kapitalist birikim rejimlerinin dijital alana nüfuz etmesiyle birlikte, bu özgürlükçü söylem önemli bir dönüşüm geçirmiştir.

Sürecin analizinde dört temel kavramsal çerçeve öne çıkmaktadır. Dijital kapitalizm, interneti kullanıcı faaliyetlerinin "ücretsiz emek" olarak sömürüldüğü bir "dijital sosyal fabrika"ya dönüştürmüştür. Gözetleyici kapitalizm ise insan davranışlarını hammaddeye dönüştürerek metalaştırmakta ve yeni bir birikim rejimi tesis etmektedir. Dijital uçurum olgusu, teknik erişim sorunlarının ötesine geçerek beceri, içerik üretimi ve dijital okuryazarlık boyutlarında derinleşmekte ve mevcut sosyo-ekonomik eşitsizlikleri yeniden üretmektedir. Platform kapitalizmi ise tekelci dijital platformların veri, ağ etkileri, ekonomik, toplumsal ve kültürel alanda hegemonik bir tahakküm kurduğu yapıyı temsil etmektedir.

Ancak bu hegemonik yapı mutlak değildir. Hacker hareketleri, ortak üretim modelleri ve platform kooperatifçiliği gibi alternatif yaklaşımlar, dijital alanın yeniden kamusallaştırılması ve demokratikleştirilmesi yönünde direnç odakları olarak hala güncelliğini korumaktadırlar. Bu alternatif modeller, dijital teknolojilerin toplumsal fayda ve kolektif çıkar doğrultusunda yeniden yapılandırılmasına olanak sağlama potansiyeli taşımaktadır.

Nihayetinde, dijital geleceğin niteliği kapitalist sömürü mekanizmaları ile kolektif çıkar arasındaki bu mücadelenin seyrine bağlı olarak şekillenecektir. Bu süreç, dijital teknolojilerin toplumsal ilişkileri dönüştürme kapasitesinin demokratik denetim ve kolektif yarar ilkeleri doğrultusunda nasıl yönlendirileceği sorusuna verilecek yanıtla doğrudan ilişkilidir.