Yapı Sistemlerinin Karşılaştırmalı Analizi: Soğukta Şekil Verilmiş Çelik Yapılar Eksenli Bir Değerlendirme
Şu kitabın bölümü:
Seyrek,
E.
(ed.)
2025.
İnşaat Mühendisliği Alanında Güncel Yaklaşım ve Değerlendirmeler.
Özet
Bu kitap bölümünde, modern inşaat sektöründe “hafif çelik” veya “ince cidarlı çelik” olarak da bilinen soğukta şekil verilmiş çelik yapı sistemleri kapsamlı bir şekilde incelenmektedir. Çalışma, bu yenilikçi yapı türünü; ahşap, yığma, betonarme, prefabrik ve yapı çeliği gibi geleneksel ve modern yapı sistemleriyle karşılaştırmalı olarak ele almaktadır. Her bir yapı sisteminin malzeme özellikleri, taşıyıcı sistem davranışları, sismik performansları, yapım hızı, maliyet verimliliği ve çevresel etkileri gibi temel kriterler üzerinden avantaj ve dezavantajları detaylı bir şekilde analiz edilmektedir. Bölüm, özellikle soğukta şekil verilmiş çelik sistemlere odaklanarak bu sistemlerin 20. yüzyıl başlarına dayanan tarihsel gelişimi ve üretiminde kullanılan rulo form (roll-form) teknolojisi hakkında bilgi sunmaktadır. Yaygın olarak kullanılan C, U, Z ve sigma enkesit geometrileri ve bu profillerin tasarımında esas alınan TBDY 2018, AISI S100-16 ve Eurocode 3 gibi ulusal ve uluslararası yönetmelikler ele alınmaktadır. Sistemin, betonarme yapılara kıyasla daha düşük kütleli olmasının sismik talebi azaltması gibi üstünlükleri vurgulanmaktadır. Bununla birlikte, ısı köprülerini önlemek için ek yalıtım gerekliliği, korozyona karşı periyodik bakım ihtiyacı ve geleneksel çelik profillerde gözlemlenmeyen çarpılmalı burkulma gibi karmaşık analizler gerektiren narinlik sorunları, sistemin objektif bir bakış açısıyla ele alınan başlıca dezavantajlarındandır. Ayrıca, 6 Şubat 2023 Kahramanmaraş depremleri sonrası bölgede acil barınma ihtiyacının karşılanmasındaki rolü gibi pratik kullanım alanlarına dikkat çekilmektedir. Yapısal bütünlüğü, dayanımı ve montaj kolaylığını doğrudan etkileyen vida, perçin ve kaynak gibi birleşim elemanlarının tasarım esaslarına da değinilmektedir. Sonuç olarak bu çalışma, farklı yapı sistemlerine dair kapsamlı bir değerlendirme sunmakta ve mühendisler, mimarlar ve araştırmacılar için proje gereksinimlerine uygun sistemin seçimi konusunda yardımcı olmayı amaçlamaktadır.
