Lider Üye Mübadelesi Teorisi
Şu kitabın bölümü: Durmuş, G. (ed.) 2025. Liderlik Dinamikleri Üzerine Araştırmalar III.

Buket Sezer
Bitlis Eren Üniversitesi
Metin Işık
Bitlis Eren Üniversitesi

Özet

Lider-üye Mübadelesi Teorisi (Leader-Member Exchange Theory), örgütsel davranış alanındaki en etkili ve üzerinde oldukça çok çalışılan kavramsal paradigmalarından biridir. Bu nedenle Lider-Üye Etkileşimi teorisi, liderlik literatüründe de önemli bir yere sahiptir. Klasik liderlik kuramları, liderin tüm izleyicilerine eşit şekilde davrandığını varsayarken, lider-üye mübadelesi teorisinde, liderin her bir çalışanla kurduğu ilişkinin farklı düzeylerde ve nitelikte olduğu öne sürülmektedir. Bu bağlamda liderler, bazı çalışanlarla karşılıklı güvene ve destekleyici etkileşimlere dayalı "grup içi" ilişkiler geliştirirken; diğer çalışanlarla daha sınırlı, görev odaklı ve biçimsel "grup dışı" ilişkiler içinde olabilmektedirler.  Liderin çalışanlarına destek, mentorluk ve gelişim fırsatları gibi kaynaklar sunması, çalışanlarda lidere karşı bir karşılık verme isteği oluşturarak sadakat ve gönüllü davranışları artırmakta ve bu durum yüksek kaliteli lider-üye etkileşiminin bir sonucu olarak açıklanmaktadır. Sosyal Mübadele Teorisi’ne göre lider ve çalışanlar, ekonomik (para, bilgi vb.) ve sosyal (saygı, prestij, dostluk vb.) kaynakları karşılıklı olarak mübadele etmektedirler. Teorinin temelinde yer alan karşılıklılık ilkesi, olumlu davranışların olumlu, olumsuz davranışların ise olumsuz şekilde karşılık bulacağını ifadesi Lider-Üye Etkileşimi Teorisi ile de bağdaşmaktadır. Bu doğrultuda, lider-üye etkileşiminde iletişimin niteliği ve düzeyi, çalışanların tutum ve davranışlarını önemli ölçüde şekillendirmektedir.

Kaynakça Gösterimi

Sezer, B. & Işık, M. (2025). Lider Üye Mübadelesi Teorisi. In: Durmuş, G. (ed.), Liderlik Dinamikleri Üzerine Araştırmalar III. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub980.c4007

Lisans

Yayın Tarihi

14 December 2025

DOI

Kategoriler