Türkiye’de Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümlerinde Kadın Akademisyenlerin Yayın Performansına Toplumsal Cinsiyet Eksenli Bir Bakış: TRDizin Örneği
Şu kitabın bölümü:
Koç,
O.
(ed.)
2025.
Teknoloji ile Güçlenmek: Kadın, Bilgi ve Dijital Dönüşüm.
Özet
Bu çalışmada, Türkiye’deki Bilgi ve Belge Yönetimi (BBY) bölümlerinde görev yapan akademisyenlerin bilimsel üretkenliklerini toplumsal cinsiyet temelli bir bakış açısıyla incelenmektedir. Araştırma kapsamında, akademik dergileri sistematik biçimde tarayan ve açık erişim sağlayan en kapsamlı ulusal dizinlerden biri olan TRDizin tercih edilmiştir. Bu tercih, TRDizin’in Türkiye'de üretilen akademik bilgiye erişimi kolaylaştırması, dergilerin görünürlüğünü artırması ve Yükseköğretim Kurulu (YÖK) ile Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından atama ve yükseltme süreçlerinde resmi olarak kabul edilmesinden kaynaklanmaktadır. Çalışmada yer alan kadın akademisyenlerin belirlenmesinde Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı’nın 2024 yılına ait Yükseköğretim Program Atlası (YÖK Atlas) verileri temel alınmıştır. Bu verilere göre Türkiye genelindeki BBY bölümlerinde 62’si kadın ve 75’i ise erkek toplam 137 akademisyen görev yapmaktadır
Araştırma kapsamında, akademisyenlerin cinsiyetlerine göre dağılımları, unvanlara göre sınıflandırılmaları, TRDizin verileri üzerinden yayın performansları, yayın türlerinin kadın ve erkek akademisyenler arasında dağılımı, yazar rolleri, atıf göstergeleri ve kendine atıf oranları analiz edilmiştir. Ayrıca, akademik kadronun cinsiyet bazlı H-indeks değerleri, yayınların yer aldığı dergiler ve bu dergilerin yüzdelik payları ile akademisyenlerin yürüttüğü projeler değerlendirilerek alandaki bilimsel üretkenliğin toplumsal cinsiyet bağlamında farklılaşıp farklılaşmadığı ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Elde edilen bulgular doğrultusunda BBY alanında toplumsal cinsiyet temelli yayın performansına dair literatüre katkı sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, üniversitelerde toplumsal cinsiyete duyarlı politika geliştirilmesine yönelik öneriler sunularak, kadın akademisyenlerin bilimsel görünürlüğünün ve katkılarının artırılmasına yönelik stratejilere ışık tutulması hedeflenmektedir. Bu yönüyle çalışma hem mevcut durumun değerlendirilmesine hem de ileride yapılacak karşılaştırmalı araştırmalara zemin hazırlayacak niteliktedir.
