Türkiye Turunçgil Uçucu Yağları İhracatında Uluslararası Pazar Fırsatlarının Değerlendirilmesi
Şu kitabın bölümü: İnce, M. & Gürsoy, İ. (eds.) 2025. Sosyal Bilimlerde Dijital Dönüşüme Yönelik Multidisipliner ve Yenilikçi Yaklaşımlar.

M. Sami Süygün
Tarsus Üniversitesi

Özet

Ticaret, insanlık tarihi boyunca ekonomik ve toplumsal gelişmenin temel dinamiklerinden biri olmuştur. Özelikle küreselleşmeyle birlikte uluslararası pazarlar birbiriyle daha fazla entegre olmuş ve ticaret hacmi büyük artış göstermiştir. Böylelikle ulusal pazarlar yanında uluslararası pazarlar da önemli bir alternatif haline gelerek işletmeleri pazar arayışına yöneltmiştir. Dijitalleşme ile birlikte artan veri toplama imkânları, ikincil kaynakların içerik zenginliğini artırırken aynı zamanda söz konusu verileri pazar araştırmalarında daha sık kullanılır hale getirmiştir. Artan veri kaynakları tarımsal üretim ve işlenmiş tarım ürünlerinin de daha fazla araştırmaya konu olmasını sağlamıştır. Çalışma konusu turunçgil uçucu yağları işlenmiş tarım ürünleri arasında yüksek katma değeri ile öne çıkan ürünlerden birisidir. Sağlıklı yaşam ve sürdürülebilirliğe yönelik artan ilgi küresel turunçgil uçucu yağlar ithalatını son 10 yılda %78,5 artırarak 2 milyar ABD dolarının üzerine taşımıştır. Ancak Türkiye dünya turunçgil üretiminde ilk beş sırada bulunmasına rağmen 2024 yılında gerçekleştirdiği 913 bin ABD doları ihracat ile pazardan çok küçük bir pay almaktadır. Buna ilave olarak ihracatından daha fazla ithalat gerçekleştirerek dış ticaret açığı vermektedir. Üretim kapasitesinin artışı ile desteklenmesi durumunda bu pazardan daha fazla pay almak adına potansiyel pazarların belirlenmesi önem arz etmektedir. Bu çalışma ile turunçgillerden elde edilen uçucu yağların ihracatında hangi ülkelerin hedef pazar olarak öne çıktığı, ikincil verilerin analiziyle araştırılmıştır. Çalışma kapsamında ITC Trademap, ITC Macmap, FAO, IFEAT, TUİK, sektör raporları, vb. kaynakların verilerinden yararlanılarak ticaret hacmi, ithalat eğilimleri, tarife ve tarife dışı engeller, birim fiyat gibi göstergelere dayalı olarak stratejik pazar önerileri geliştirilmiştir. Araştırma bulgularına göre ABD, İrlanda ve Almanya Türkiye’nin turunçgil uçucu yağlar ihracatı için öncelikli hedef pazarlar olarak belirlenmiştir. ABD ve Almanya ile olan mevcut güçlü ticari bağlantılar, Almanya ve İrlanda’nın AB üyesi olması nedeni ile vergisiz ihracat imkânı ve fiziksel yakınlık, ABD’nin ithalat gerçekleştirdiği ülkelere yönelik son dönemde gelen ilave vergiler gibi çeşitli avantajlar yanında söz konusu üç ülkenin ithalat büyüklükleri, ithalat büyüme eğilimleri ve birim ithal değerleri ilgili ülkeleri Türkiye için çekici kılan unsurlardır. Üretim kapasitesinin sınırlı olması nedeniyle, hedef pazarlara girişte niş ürünlere odaklanan e-ihracat stratejisi öncelikli bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Ancak, bir taraftan da politika yapıcılar, bölgesel ajanslar ve meslek örgütleri öncülüğünde Türkiye’nin turunçgil yağı üretiminin önündeki engellerin araştırılması faydalı olacaktır. Böylelikle üretim kapasitesini artıran turunçgil uçucu yağ sektörünün çalışma kapsamında belirlenen potansiyel pazarlardaki fırsatları değerlendirme şansı yükselecektir.

Kaynakça Gösterimi

Süygün, M. S. (2025). Türkiye Turunçgil Uçucu Yağları İhracatında Uluslararası Pazar Fırsatlarının Değerlendirilmesi . In: İnce, M. & Gürsoy, İ. (eds.), Sosyal Bilimlerde Dijital Dönüşüme Yönelik Multidisipliner ve Yenilikçi Yaklaşımlar. Özgür Yayınları. DOI: https://doi.org/10.58830/ozgur.pub1020.c4076

Lisans

Yayın Tarihi

21 December 2025

DOI

Kategoriler