
Bölgesel Sağlık Performansı Analizi: Türkiye Örneğinde LOPCOW ve RAWEC Yöntemlerinin Entegrasyonu
Şu kitabın bölümü:
Demir,
G.
(ed.)
2025.
Sosyal Bilimlerde Stratejik Karar Verme: Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri ile Uygulamalar.
Özet
İnsanların yaşamını sürdürmesi, yaşam kalitesinin yüksek olmasının sağlanması ve korunması bakımından önemli bir yeri olan sağlık, herkesin her zaman ilgilendiği konuların başında gelmektedir. İnsanların daha sağlıklı olmasının sağlanmasıyla bireylerin mutluluğu ve refah düzeyi artacaktır ve böylelikle de ülkeler ekonomik, sosyal birçok açıdan daha iyi bir konumda olacaktır. Günümüzde bireysel ve toplumsal sağlık göstergelerinin daha iyi olmasını sağlayacak ve böylece ekonomilerin daha güçlü olacak şekilde çalışmalar devam etmektedir. Bu çalışmada, LOgarithmic Percentage Change-driven Objective Weighting (LOPCOW) ve Ranking Alternatives with Weights of Criterion (RAWEC) yöntemleri entegre edilerek Türkiye'deki illerin sağlık performansı incelenmiştir. Türkiye Sağlık Bakanlığı tarafından yayımlanan 2023 Sağlık İstatistikleri Yıllığı'ndan alınan veriler kullanılarak, çok kriterli karar verme (MCDM) teknikleri kullanılarak illerin altyapı verimliliği, erişilebilirlik ve hizmet kalitesi gibi 12 sağlık göstergesine göre sıralanması sağlanmıştır. LOPCOW yöntemi, kriter ağırlıklarını nesnel olarak belirlemiş ve kaynak verimliliği ölçütlerinin (özellikle yatak devir aralığı (C10: %13,77), yatak doluluk oranı (C7: %10,39) ve yatak devir oranının (C9: %9,60) en kritik faktörler olduğu ortaya çıkmıştır. Elazığ, Yalova ve Denizli gibi iller dengeli altyapı ve hizmet erişilebilirliği nedeniyle en üst sırada yer alırken, Şırnak ve Hakkari en düşük performansı göstererek bölgesel farklılıkları vurgulandı. Bulgular, coğrafi eşitsizlikleri ele almak, kaynak tahsisini optimize etmek ve nitel göstergeleri (örneğin, hasta memnuniyeti) gelecekteki değerlendirmelere entegre etmek için hedefli politikalara olan ihtiyacın altını çizmektedir. Bu çalışma, sağlık performansı değerlendirmesinde LOPCOW-RAWEC entegrasyonunun etkinliğini göstererek literatüre katkıda bulunuyor ve politika yapıcılara Türkiye'de sağlık hizmeti sürdürülebilirliğini ve eşitliğini artırmak için uygulanabilir içgörüler sağlamaktadır.