Türkiye’nin coğrafi, jeolojik ve iklimsel özellikleri, ülkeyi depremler, seller, heyelanlar, orman yangınları ve kuraklık gibi farklı türden afetlere sıklıkla maruz bırakmaktadır. Bu durum, afet yönetimini yalnızca bir kamu güvenliği meselesi olmaktan çıkarıp, hukuki, sosyal, ekonomik ve yönetişim boyutlarını kapsayan çok boyutlu bir alan haline getirmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de afet yönetimi ve müdahale stratejilerinin tarihsel dönüşümünü ve güncel durumunu ele almakta; kriz odaklı yaklaşımlardan bütünleşik risk yönetimi çerçevelerine geçiş sürecini incelemektedir. Bu dönüşümün merkezinde 2009 yılında Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın (AFAD) kurulması ve Türkiye Afet Müdahale Planı’nın (TAMP) kabul edilmesi yer almakta; böylece dağınık kurumsal yapılardan bütüncül bir ulusal sisteme geçiş sağlanmaktadır.

Araştırma, Türkiye’nin afet yönetimi politikalarını afet döngüsünün kuramsal temeli olan zarar azaltma, hazırlık, müdahale ve iyileştirme aşamaları bağlamında değerlendirmekte ve bu aşamaların karşılıklı etkileşimlerine dikkat çekmektedir. Ayrıca Türkiye’nin ulusal çerçevelerinin, Sendai Afet Risklerinin Azaltılması Çerçevesi (2015–2030) ve Olay Komuta Sistemi (ICS) gibi uluslararası modellerle uyumu irdelenmektedir. Ulusal Deprem Stratejisi ve Eylem Planı (UDSEP-2023) ile Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP) gibi tamamlayıcı politika belgelerinin, sürdürülebilir kalkınma, şehirleşme ve iklim uyum politikalarıyla bütünleştirilmiş stratejik rolleri de vurgulanmaktadır.

Yöntemsel olarak, çalışma nitel doküman analizi yaklaşımıyla yürütülmüş; analiz kapsamına alınacak belgeler, içerik bütünlüğü ve güncellik kriterleri esas alınarak seçilmiştir. Inclusion ölçütü olarak afet yönetimiyle doğrudan ilişkili yasal düzenlemeler (ör. 5902 sayılı Kanun, 7269 sayılı Kanun), kurumsal raporlar (AFAD, TAMP, UDSEP, TARAP) ve uluslararası politika belgeleri (Sendai Çerçevesi, ICS modeli) belirlenmiştir. Exclusion ölçütü olarak tekrarlayan, güncelliğini yitirmiş veya yalnızca teknik uygulama kılavuzu niteliğindeki belgeler kapsam dışı bırakılmıştır. Belgeler, önceden belirlenmiş temalar (risk azaltma, hazırlık, müdahale, iyileştirme, yönetişim, entegrasyon) doğrultusunda tematik içerik analizi tekniğiyle kodlanmış; kod şeması iki araştırmacı tarafından bağımsız biçimde geliştirilmiş ve karşılaştırmalı değerlendirme yoluyla iç tutarlılık (inter-coder reliability) sağlanmıştır. Bu yöntemle, Türkiye’nin afet yönetişim kapasitesi yapısal, işlevsel ve normatif boyutlarıyla bütüncül biçimde değerlendirilmiştir.