Türk Toplumunda İsim Kültürünün Değişimi: Pitirim Sorokin’in Kültür Tipolojisi Bağlamında Bir Analiz
Şu kitabın bölümü:
Özkul,
O.
&
Küçük,
A.
(eds.)
2025.
Modernite, Din ve Aile: Türkiye'de Geleneksel Yapının Dönüşümü.
Özet
Bu makale, Pitirim Sorokin’in kültür tipolojisini temel alarak Türk toplumunda isim kültürünün tarihsel dönüşümünü incelemektedir. Sorokin’in duyumcu, idealist ve ülkücü kültür formları; toplumsal değerlerin, sembollerin ve anlam dünyalarının zaman içinde nasıl farklılaştığını anlamak için önemli bir kuramsal çerçeve sunar. Türklerde ad koyma geleneği, tarih boyunca yalnızca bir kimlik belirteci değil; aynı zamanda dini, kültürel ve ideolojik aidiyetlerin sembolü olmuştur. Osmanlı döneminde İslamî ve geleneksel temalar ağırlık kazanırken, Cumhuriyet’in ilk yıllarından itibaren modernleşme ve Batılılaşma süreçleriyle birlikte duyumcu kültürün etkileri artmış; seküler, modern ve Batılı isimler yaygınlaşmıştır. Son yıllarda ise popüler kültürün etkisiyle televizyon dizileri, sosyal medya ve ünlü isimleri, yeni doğan çocuklara verilen isimleri şekillendirmektedir. Buna karşılık bazı kesimlerde geleneksel ve dini isimlere dönüş eğilimleri de gözlenmektedir. Bu çalışma, TUIK verileri (2018–2025) ve ilgili literatür ışığında, isim kültüründeki bu çok katmanlı dönüşümü analiz ederek Sorokin’in kuramsal çerçevesiyle ilişkilendirmektedir.
