Dijitalleşme, tarihte benzeri görülmemiş bir hızla ilerliyor. İnsandavranışları, toplumsal örgütlenme biçimleri ve ekonomik süreçler köklü bir dönüşüm geçiriyor. Veri çağında yaşamın her alanı ölçülebilir, izlenebilir ve modellenebilir hale geliyor. Birey, kurum ve toplum ilişkileri yeni bir epistemolojik çerçeve gerektiriyor. Bu kitap, “Veri Çağında İnsan: Sosyal Bilimlerin Geleceği” başlığı altında teknolojinin etkilerini insan merkezli bir perspektifle ele almayı ve sosyal bilimlerin bu büyük dönüşüme nasıl cevap verebileceğini tartışmayı amaçlıyor.

Kitabın ilk bölümü yapay zekâ ve görüntü işlemenin teknik temelleri ile güncel uygulamalarını ele alarak dijital sağlık güvenlik ulaşım ve uzay araştırmalarındaki dönüşümün arka planını ortaya koymaktadır. İkinci bölümde büyük dil modellerinin iş mülakatlarında nasıl kullanıldığı aday değerlendirme süreçlerinde ne tür verimlilik artışları ve etik tartışmalar yarattığı kapsamlı bir şekilde incelenmektedir.

Üçüncü bölüm dijitalleşmenin görünmeyen yüzüne odaklanmakta teknostres ile tükenmişlik arasındaki kuramsal ilişkiyi açıklayarak dijital çalışma yaşamının psikolojik maliyetini görünür kılmaktadır. Dördüncü ve beşinci bölümlerde turizm alanında dijitalleşmenin yarattığı iki yönlü dönüşüm ele alınmaktadır: bir yanda deneyimsel pazarlamanın dijital araçlarla yeniden şekillenen turist deneyimi; diğer yanda yapay zekânın veri analizi ile turizm sektöründeki stratejik karar süreçlerini dönüştürmesi.

Altıncı bölüm sürdürülebilir turizmin planlanmasında dijital ikiz teknolojisinin sunduğu benzersiz olanakları tartışarak veri odaklı yönetimin çevresel kültürel ve ekonomik boyutlarına dikkat çekmektedir. Yedinci bölüm talep tahmininin yalnızca nicel modellerle değil insan yargısının da kritik rolüyle şekillendiğini vurgulayarak veri çağında karar alma süreçlerinin hibrit doğasını ön plana çıkarmaktadır.

Sekizinci bölüm iklim krizi bağlamında “yeşil açık” kavramını merkeze almakta artan veri yoğunluğuna rağmen politika çıktıları ile toplumsal davranışlar arasındaki uyumsuzluğu küresel yönetişim tartışmaları üzerinden irdelemektedir. Dokuzuncu bölümde ise ERP sistemlerinin başarısının teknik mimariden ziyade insan-teknoloji-süreç entegrasyonuna bağlı olduğu; bu sürecin psikolojik örgütsel ve teknik eksenlerde değerlendirilmesi gerektiği ortaya konulmaktadır.

Onuncu bölümün bu bütünsel tartışmayı tamamlayacak biçimde, veri çağında insanı merkeze alan perspektifi daha da derinleştireceği kanaatindeyiz. Bu kitap, sosyal bilimlerin veri çağındaki rolünü yeniden düşünmek için disiplinlerarası bir zemin sunmaktadır. Teknolojiyi yalnızca bir araç olarak değil, insan davranışını dönüştüren bir ekosistem olarak ele alan bu çalışmaların, alan yazına ve uygulamaya katkı sağlaması en büyük dileğimizdir.

Katkı sunan tüm yazarlarımıza teşekkür ediyor; bu ortak çalışmanın yeni akademik tartışmalara ve araştırmalara ilham vermesini diliyoruz.

Prof. Dr. Çağatay BAŞARIR

Prof. Dr. Özer YILMAZ